De belangrijkste mechanismen waardoor problemen in de mond het hele lichaam kunnen beïnvloeden, zijn ontstekingen en bacteriën.
Chronische ontsteking: Problemen zoals ernstige tandvleesontsteking (parodontitis) creëren een chronische ontstekingshaard. De ontstekingsstoffen die hierbij vrijkomen, kunnen via de bloedbaan door het hele lichaam circuleren en ontstekingsreacties elders verergeren.
Bacteriën in de bloedbaan: De mond zit vol met bacteriën. Bij een gezonde mond is dit geen probleem, maar bij een ontstoken of bloedend tandvlees kunnen deze bacteriën de bloedbaan binnendringen. Deze bacteriën kunnen zich vervolgens elders in het lichaam nestelen en infecties veroorzaken.
Er zijn steeds meer aanwijzingen voor een direct verband tussen mondgezondheid en verschillende chronische ziekten:
Hart- en vaatziekten: Chronische tandvleesontsteking (parodontitis) verhoogt het risico op hart- en vaatziekten, zoals een hartinfarct en beroerte. De bacteriën en ontstekingsstoffen uit de mond kunnen bijdragen aan de vorming van plaque in de bloedvaten (atherosclerose). In zeldzame gevallen kunnen bacteriën vanuit de mond zelfs een levensbedreigende infectie van de hartkleppen (infectieuze endocarditis) veroorzaken, vooral bij mensen met een verzwakt hart.
Diabetes: Het verband tussen parodontitis en diabetes is "bidirectioneel", wat betekent dat ze elkaar over en weer beïnvloeden. Mensen met diabetes hebben een verhoogd risico op ernstige tandvleesontsteking. Omgekeerd kan parodontitis de bloedsuikerregulatie bemoeilijken, waardoor diabetes lastiger te behandelen is. Een succesvolle tandvleesbehandeling kan de bloedsuikerwaarden helpen verbeteren.
Longaandoeningen: Orale bacteriën kunnen worden ingeademd en longontstekingen (pneumonie) veroorzaken, met name bij kwetsbare personen zoals ouderen.
Zwangerschapscomplicaties: Er is een verband tussen ernstige parodontitis en een verhoogd risico op vroeggeboorte en een laag geboortegewicht. Het behandelen van de tandvleesontsteking kan deze risico's mogelijk verminderen.
Reumatoïde artritis: De chronische ontsteking bij parodontitis en reumatoïde artritis (een auto-immuunziekte) lijken elkaar te versterken.
Dementie en de ziekte van Alzheimer: Recent onderzoek suggereert een mogelijke link tussen parodontitis en cognitieve achteruitgang. Bepaalde bacteriën die verantwoordelijk zijn voor parodontitis zijn aangetroffen in de hersenen van Alzheimer-patiënten.
De mond is ook een van de eerste plaatsen waar tekenen van andere medische aandoeningen zichtbaar kunnen zijn, zoals:
Bloedziekten (bijv. bloedarmoede).
Auto-immuunziekten (bijv. de ziekte van Crohn).
Voedingstekorten (bijv. ijzer- of vitaminegebrek).
Eetstoornissen.
Medicatiegebruik: Veel medicijnen kunnen een droge mond veroorzaken, wat het risico op cariës en tandvleesproblemen aanzienlijk verhoogt.
Conclusie:
Een gezonde mond is een essentieel onderdeel van een gezond lichaam. Het verzorgen van je mond gaat verder dan alleen het voorkomen van gaatjes en een frisse adem; het is een cruciale vorm van preventieve gezondheidszorg. Regelmatige controles bij de tandarts en mondhygiënist, gecombineerd met een goede dagelijkse mondhygiëne, zijn niet alleen belangrijk voor je gebit, maar dragen ook bij aan het verlagen van het risico op ernstige, chronische ziekten elders in je lichaam.